Yazar olmanın ilk kuralı: Ethos

Kitap yazan pek çok kişinin aşamadığı engel ethos’tur yani yazarın kredibilitesi. Yayınevlerinin çoğu bu koşulu yerine getirmeyen yazarları reddeder. Bu sayı Türkiye’de hayli fazla. Yazmaya başlamadan önce bu yazıyı mutlaka okuyun!

Sorum şu: Kitap alırken yazarının kim olduğuna bakar mısınız? Çoğunuz bu soruya evet der. Bazen yazara değil konuya bakarak kitap alırım. Bu durumda bile yazar önemli!

Yazarını tanımıyorsam, yayınevine bakarım. Güvendiğim bir yayıneviyse kitabı rahatlıkla alırım. Çünkü biliyorum ki yayınevleri ethos’a bakarak yazar seçer.

Ethos ne demek? Kısaca yazarın kredibilitesi diyebiliriz. Bunu biraz açalım.

Aristo retoriğin araçlarını üçe ayırmış; Ethos, Pathos ve Logos. Logos, yazarken veya konuşurken mantıklı argümanlar sunmak, Pathos ise okurla/dinleyenle duygusal bağ kurmak olarak özetlenebilir. Bunlar metnin içeriğiyle ilgili kavramlar. Ethos ise “Bunu kim söylüyor?” sorusunun cevabı.

Diyelim ki kolestrol, kalp, şeker, tansiyon gibi bir probleminiz var. Bir dahiliye uzmanının yazdığı kitabı mı alırsınız, yoksa doktor olmayan birinin kitabını mı? Kilo vermek için bir diyetisyenin, beslenme uzmanının kitabını mı tercih edersiniz, yoksa eğitimi başka bir konuda olan birinin kitabını mı? Örnekler çoğaltılabilir.

Konunun içeriğinden önce, o konuda söz söyleme yetkinliğine sahip olup olmadığınız önemlidir. Peki söz söyleme yetkinliği kimde vardır?

a) Eğitim ve deneyim: Konuyla ilgili eğitimi, sertifikasyonu olan ve aynı zamanda pratiğini yapmış kişiler bu hakka sahiptir. Usta olmak için 10 bin saat kuralını bilirsiniz. Eğitim ve deneyim, o alanın duayeni olmak için temel şartlardan biri. Bir pratisyen hekimin kitabını mı tercih edersiniz yoksa bir profesörün kitabını mı?

b) Yapmış veya başarmış olmak: Bazı başarılar kolay elde edilemez. Mesela, kurduğunuz şirket kısa zamanda ülkenin ilk 10 şirketi arasında girdi. Öyle bir icat yaptınız ki herkesin hayatı değişti. Öyle bir başarı elde ettiniz ki sizden başka bunu başaran biri daha yok. Bu durumda elbette kitap yazıp yönteminizi, deneyiminizi tüm dünyaya duyurabilirsiniz, okunursunuz da…

c) Uygun demografi: Kitap yazarken demografi de bir etken. Yayınevleri gençlere daha fazla fırsat vermekten yana. Bazı kitaplarda cinsiyet, yaş, ırk, milliyet de önemli olabilir.

d) Bilinirlik: Son zamanlarda en çok tartışılan konulardan biri de bu. Sosyal medya fenomenleri veya toplum tarafından tanınan kişiler kitap yazmaya başladı. Oyuncular roman yazarı, sosyal medya fenomenleri filozof, mankenler beslenme veya güzellik kitapları çıkarıyor. Neden bu kişilerin yazdığı kitaplar çok satmasına rağmen bu kadar alay ediliyor? Ethos koşulunu yerine getiremedikleri için…

Burada, bir alanda marka olmayı bilinirlikten ayıralım. Bir konuda uzman veya marka olmak uzun yılların birikimiyle olur. Siz bir yayınevi olsanız ve kısıtlı bütçeniz olsa, adı sanı hiç duyulmamış x kişinin kitabını mı basarsınız? Yoksa binlerce kişinin takip ettiği markalaşmış bir uzmanın kitabını mı? Bu açıdan bakınca marka olmak ve bilinir olmak elbette değer taşır.

Ethos yetkinliği formülü
Kendinize sorun. Uzmanlık alanınızda mı yazıyorsunuz, yoksa başka bir alanda mı? O konuda yeterli donanıma ve tecrübeye sahip misiniz? Bilinirliğiniz kitabınızın basılmasına yetecek düzeyde mi? Yani okurlar siz o kitabı yazdınız diye sizi satın alacak mı? Demografik özellikleriniz uygun mu? Büyük ve anlatılmaya değer bir rekorunuz, başarınız, yönteminiz var mı?

Diyelim ki bu koşulların hiç birini yerine getiremediniz. Gene de yazmak istiyorsunuz. Kendinize şunu sorun; yazacağınız kitap okurlara “yeni” ne söyleyecek? Katma değeri ne olacak?

Sahte kitap, gerçek kitap
Eğer geçmişten mesnet alamıyorsanız geleceğinizi bu yönde kurgulamalısınız. Yani o konuyla ilgili kitap yazdığınızda kariyerinizi de yazdığınız kitap doğrultusunda yönlendirmeniz yararınıza olur.

İlk kitap sadece bir adımdır. Ancak üçüncü kitabınızı çıkarttıktan sonra bilinirliğiniz daha iyi oturur, okurların size güveni artar ve sizi daha iyi tanırlar. Bu arada bu rakam Türkiye’de üç. Yurt dışında altı veya yediye kadar tırmanıyor. Yani amazon.com üzerinde ancak altıncı kitabınızı çıkarırsanız iyi bir gelir elde etmeye başlayabiliyorsunuz.

Ethos olmazsa ciddiye alınmayabilirsiniz. Özellikle kişisel gelişim, beslenme, güzellik, sağlık, alternatif tıp gibi herkesin fikri olan alanlarda birbirini tekrar eden çok fazla kitap çıkıyor. Birçoğu birbirinin kopyası ve yeni bir bilgi içermiyorlar. Hele ki kişisel gelişim konusunda herkes kitap yazdığını iddia ediyor. Halbuki bu alanda da uzmanlıklar var.

Unutmayın! Önemli olan “kitap çıkardım” unvanına sahip olmak değil, gerçekten nitelikli ve okunurluğu yüksek, katkı sunan bir kitap çıkarmak.

Minik bir not: Yazılarımdan faydalanıyorsanız lütfen beni takip edin.

Daha detaylı bilgi için: mursel@murselcavus.com